Chững band là gì? Nên làm gì khi chững band IELTS Reading

Trong quá trình ôn luyện IELTS, đặc biệt là kỹ năng Reading, không ít thí sinh gặp phải tình trạng chững band -  khi band điểm không tăng dù đã luyện tập thường xuyên và nghiêm túc. Đây là hiện tượng phổ biến, thường xuất hiện ở giai đoạn người học đã có nền tảng nhưng chưa đạt đến mức độ thành thạo cao hơn.

Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hiện tượng chững band, nhận biết các dấu hiệu cụ thể, đồng thời đề xuất những phương pháp hiệu quả để vượt qua giai đoạn này, đặc biệt trong phần IELTS Reading - kỹ năng đòi hỏi tư duy đọc hiểu sâu và khả năng xử lý thông tin chính xác.

>>> Điền form để nhận ngay tài liệu IELTS Reading miễn phí tại đây

1. Thế nào là chững band khi học IELTS?

Chững band (hay learning plateau) là hiện tượng người học ngừng tiến bộ về band điểm dù vẫn duy trì thời gian học tập đều đặn. Đây là lúc não bộ tạm ngưng việc hấp thu kiến thức mới để củng cố và tổ chức lại các thông tin cũ, trước khi tiến lên một cấp độ cao hơn.

Nguyên nhân phổ biến gồm:

• Lặp lại phương pháp cũ: chỉ làm đề mà không phân tích sâu lỗi sai.
• Thiếu tư duy phản chiếu: không xác định được điểm yếu thật sự của bản thân.
• Quá tải đầu vào: đọc nhiều nhưng không xử lý ngôn ngữ đủ sâu để ghi nhớ.

Trong kỹ năng Reading, hiện tượng này thường xuất hiện ở band 6.0-6.5, khi người học đã hiểu đề nhưng chưa đọc hiểu được ở tầng ý học thuật sâu hơn.

2. Giải pháp khi gặp vấn đề chững band

2.1. Tạm dừng việc giải đề liên tục

Giải đề liên tục mà không phân tích khiến người học bị “ngợp” thông tin, dễ nản và giảm hiệu quả.
Hãy tạm dừng 1-2 tuần, chuyển sang các hoạt động nhẹ nhàng như:

• Đọc tin tức, tạp chí hoặc truyện ngắn tiếng Anh,
• Nghe podcast, xem video học thuật có phụ đề.

Mục tiêu của giai đoạn này là giữ kết nối với ngôn ngữ, thay vì áp lực điểm số.

2.2. Áp dụng phương pháp đọc hiểu sâu (Deep Reading Strategy)

Phương pháp này giúp bạn tối ưu từng bài đọc thay vì luyện số lượng. Quy trình gồm 4 bước:

Bước 1: Làm bài có kiểm soát

Ở bước này, các bạn có thể làm bài đọc theo từng phần. Chẳng hạn với passage 1, các bạn dành từ 15-20 phút để trả lời 13 câu hỏi ở phần này, tương tự với passage 2 và 3 hoặc giải hoàn chỉnh cả bài IELTS Reading cùng lúc trong 60 phút. Điều cần lưu ý ở bước này là các bạn không sử dụng từ điển và tận dụng tối đa sự tập trung của mình để cố gắng trả lời chính xác nhất.

Bước 2: Phân tích chi tiết kết quả

Bước tiếp theo, so sánh band điểm của bài, ví dụ như đúng trong khoảng 35-36 câu tương ứng với 8.0; đối chiếu với phần band description để biết được mức điểm của mình. Ngoài ra, hãy ghi chép lại kết quả của mình để theo dõi sự tiến bộ để xem qua thời gian luyện tập thì điểm số có xu hướng tăng lên hay không nhé.

Bước 3: Đọc - dịch - phân tích lại toàn bộ bài

Bước 3, đánh dấu những câu mình sai, và quay lại giải thích kỹ càng nhất những câu mà mình đã sai, tốt hơn nữa là tìm kiếm theo cú pháp “tên sách + tên bài test explanation” để hiểu kĩ hơn về bài đọc. Các bạn cần hiểu rõ lý do sai: vì ngữ pháp, vì không biết từ, hay vì nhầm lẫn mà dịch sai vị trí nào đó trong bài đọc. Chỉ khi biết được lỗi sai ở đâu chúng mình mới có thể khắc phục được nó.

Bước 4: Ghi chú & củng cố kiến thức

Bước 4, có thể coi là quan trọng nhất, là đọc và dịch lại toàn bộ bài đọc. Trong lúc làm bài có những đoạn văn có thể các bạn chỉ skim hay thậm chí những đoạn không trả lời câu hỏi nào sẽ bị bỏ qua. Bước này sẽ buộc các bạn phải đọc và dịch một cách chi tiết để hiểu được nội dung mà bài đọc truyền tải, hiểu được mạch văn của bài đọc mới hiểu được cặn kẽ cấu trúc bài đọc.

Sau khi hoàn thành đọc và dịch, song song theo đó các bạn sẽ phát hiện được những từ và cụm từ mới như collocations, idioms và chủ điểm ngữ pháp mới. Điều chúng mình cần làm là ghi chép đầy đủ, tìm hiểu cách sử dụng, cách phát âm, và ngữ nghĩa của nó. Sau đó, áp dụng phương pháp spaced repetition để đảm bảo nhớ sâu và nhớ lâu, áp dụng được. 

2.3. Luyện chuyên sâu theo từng dạng câu hỏi

Sau khi phân tích bài làm và xác định nguyên nhân lỗi sai, người học cần nhận diện dạng câu hỏi gây khó khăn nhiều nhất (ví dụ: Multiple Choice, Summary Completion, Matching Information, True/False/Not Given…).

Thay vì tiếp tục làm toàn bộ đề, hãy tách riêng từng dạng câu hỏi và luyện tập có chủ đích theo quy trình sau:

1. Nghiên cứu kỹ yêu cầu của dạng câu hỏi đó - hiểu rõ đề đang kiểm tra kỹ năng nào: từ kỹ năng xác định ý chính, tìm thông tin chi tiết, đến khả năng suy luận.
2. Làm nhiều bài tập nhỏ cùng dạng để não bộ quen với cấu trúc và cách đặt bẫy của đề.
3. So sánh - phân tích lỗi sai lặp lại, ghi chú lại cách diễn đạt hoặc cấu trúc thường gặp trong phần dẫn chứng.
4. Rút ra chiến lược xử lý riêng cho từng dạng (ví dụ: đọc câu hỏi trước - khoanh từ khóa - xác định đoạn văn liên quan - kiểm chứng logic).

Cách học chuyên sâu theo dạng câu hỏi này giúp não bộ hình thành phản xạ đọc nhanh và có chủ đích, tăng khả năng định vị thông tin chính xác trong bài đọc, đồng thời giảm thời gian xử lý cho mỗi câu hỏi khi làm đề thực tế.

2.4. Làm lại bài sau một thời gian

Sau 1-2 tuần, hãy làm lại bài test cũ đã được phân tích trước đó.
So sánh kết quả để xem:

• Bạn có nhớ từ vựng, cấu trúc đã học không?
• Những câu sai trước đây đã đúng chưa?

Sự tiến bộ rõ rệt sau khi “đọc hiểu sâu” sẽ là động lực lớn để duy trì học tập lâu dài.

Kết luận

Hiện tượng chững Band trong IELTS Reading là một giai đoạn tất yếu trong quá trình phát triển kỹ năng ngôn ngữ. Đây là thời điểm đòi hỏi người học cần chuyển từ học theo khối lượng sang học theo chiều sâu, chú trọng vào việc phân tích, phản tư và tích lũy kiến thức có hệ thống. IELTS Reading là kỹ năng mang tính tích lũy lâu dài, không thể cải thiện trong thời gian ngắn nếu không có chiến lược đúng. Vì vậy, hãy duy trì sự kiên trì, luyện tập có phương pháp, và cho phép bản thân những khoảng nghỉ hợp lý để tái tạo năng lượng học tập.